Αναμφισβήτητα, η χρήση του Ozempic έχει εκτοξευτεί τον τελευταίο χρόνο σε αρκετές χώρες -μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα- ως μια γρήγορη και εύκολη μέθοδος απώλειας βάρους. Μάλιστα, η αλόγιστη τις περισσότερες φορές χρήση του σκευάσματος φέρεται ότι οδηγεί και σε μια ανεπιθύμητη «παρενέργεια» για κάποιες γυναίκες, την εγκυμοσύνη, η οποία όμως προκαλεί ανησυχία στους επιστήμονες.
Οπως είναι γνωστό, το Ozempic και το Wegovy λειτουργούν μιμούμενα μια ορμόνη στο σώμα, που ονομάζεται GLP-1, η οποία, μεταξύ άλλων, προκαλεί αύξηση στην παραγωγή ινσουλίνης, επιβραδύνει τον ρυθμό με τον οποίο αφομοιώνεται η τροφή στο στομάχι και μειώνει την όρεξη. Ωστόσο, όσο αυξάνεται η χρήση αυτών των σκευασμάτων τόσο περισσότερες γυναίκες μένουν έγκυες! Παρότι όμως δεν υπάρχουν αρκετές μελέτες μέχρι στιγμής, οι οποίες να επιβεβαιώνουν τη σχέση του Ozempic με την εμφάνιση αυξημένης γονιμότητας, οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι η συσχέτιση είναι εύλογη.
Σύμφωνα με τη δρα Κάριν Χάμαρμπεργκ του Πανεπιστημίου Monash στην Αυστραλία, «γυναίκες με παχυσαρκία συχνά έχουν ακανόνιστη ή καθόλου έμμηνο ρύση, επειδή δεν έχουν ωορρηξία. Μόλις χάσουν λίγο βάρος, η ωορρηξία γίνεται πιο τακτική και έτσι βελτιώνεται η γονιμότητά τους». Ωστόσο, πολλοί ειδικοί εκφράζουν ανησυχίες σχετικά με την ασφάλεια των εγκύων που χρησιμοποιούν φάρμακα αυτής της κατηγορίας, καθώς η σεμαγλουτίδη, δηλαδή η δραστική ουσία του Ozempic και του Wegovy, θα μπορούσε να ενισχύσει την ωορρηξία σε όσες γυναίκες πάσχουν από παχυσαρκία και σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS), μια πάθηση που μπορεί να προκαλέσει, μεταξύ άλλων, διαταραχές στην έμμηνο ρύση, πρόσληψη βάρους και υπογονιμότητα.
Παράλληλα, εντείνεται η ανησυχία για την ασφάλεια των εγκύων που λαμβάνουν αγωνιστές των υποδοχέων GLP-1, καθώς, όπως αναφέρει εκπρόσωπος της Novo Nordisk, που παρασκευάζει τα φάρμακα Ozempic και Wegovy, «η εγκυμοσύνη ή η πρόθεση εγκυμοσύνης ήταν κριτήρια αποκλεισμού στις δοκιμές μας με σεμαγλουτίδη, τόσο στις περιπτώσεις παχυσαρκίας όσο και σε αυτές διαβήτη τύπου 2. Ως εκ τούτου, υπάρχουν περιορισμένα δεδομένα κλινικών δοκιμών για τη χρήση της σεμαγλουτίδης σε έγκυες». Από την πλευρά του, ο Αμερικανικός Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) τονίζει ότι, αν και δεν υπάρχουν στοιχεία από δοκιμές σε ανθρώπους, μελέτες σε ζώα δείχνουν ότι αυτή η δραστική ουσία μπορεί να προκαλέσει γενετικές ανωμαλίες και αυξημένο κίνδυνο απώλειας εγκυμοσύνης.
Επιπλέον, οι γιατροί δεν συνιστούν τη σκόπιμη απώλεια βάρους κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, καθώς αυτή η ουσία συνδέεται με τη γέννηση υπανάπτυκτων βρεφών και τονίζουν ότι μπορεί να ενέχει κινδύνους για την υγεία τόσο της μητέρας όσο και του εμβρύου, καθώς, σύμφωνα με τη Novo Nordisk, όταν η σεμαγλουτίδη χορηγήθηκε σε εγκύους αρουραίους, τα έμβρυα εμφάνισαν τόσο δομικές ανωμαλίες όσο και αναπτυξιακές αλλαγές.
Σε κάθε περίπτωση, οι προκλινικές πληροφορίες ασφαλείας για το Wegovy αναφέρουν ότι «σε μελέτες αναπτυξιακής τοξικότητας σε κουνέλια και πιθήκους cynomolgus παρατηρήθηκαν αύξηση των περιπτώσεων απώλειας της εγκυμοσύνης και ελαφρώς αυξημένη συχνότητα εμβρυϊκών ανωμαλιών», ενώ αξίζει να αναφερθεί ότι, αν και η εταιρία διεξάγει δοκιμές προκειμένου να διερευνήσει εάν όντως τα συγκεκριμένα φάρμακα είναι ασφαλή για εγκύους, προς το παρόν συμβουλεύει τις γυναίκες ότι η σεμαγλουτίδη δεν πρέπει να χρησιμοποιείται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, καθώς δεν είναι γνωστό εάν μπορεί να επηρεάσει το έμβρυο.
Οπως άλλωστε αναφέρεται ρητά στο ενημερωτικό φυλλάδιο του Wegovy, «συνιστάται η χρήση αντισύλληψης κατά τη χρήση του φαρμάκου. Εάν επιθυμείτε να μείνετε έγκυος, θα πρέπει να σταματήσετε να χρησιμοποιείτε αυτό το φάρμακο τουλάχιστον δύο μήνες νωρίτερα. Εάν μείνετε ή είστε έγκυος, αν νομίζετε ότι μπορεί να είστε έγκυος ή αν σχεδιάζετε να αποκτήσετε παιδί ενώ χρησιμοποιείτε αυτό το φάρμακο, μιλήστε με τον γιατρό σας αμέσως, καθώς θα πρέπει να διακόψετε τη θεραπεία σας».
Τέλος, ο FDA συνιστά για τη συνταγογράφηση του Ozempic τη διακοπή της θεραπείας με σεμαγλουτίδη τουλάχιστον δύο μήνες ή περισσότερο πριν από την εγκυμοσύνη για να καθαρίσει ο οργανισμός από το φάρμακο, ενώ είναι ευρέως γνωστό πως απαιτεί τα νέα φάρμακα να δοκιμάζονται σε ζώα προτού δοκιμαστούν σε ανθρώπους, αλλά και πάλι αυτό περιορίζεται σε γυναίκες που δεν είναι έγκυες, λόγω ηθικών περιορισμών, καθώς και της επικινδυνότητας που μπορεί να έχει κάτι τέτοιο για τα έμβρυα.
Παρεμβαίνει στην αντισύλληψη;
Εντύπωση προκαλεί ότι, ανάμεσα σε γυναίκες που έπαιρναν φάρμακα GLP-1 αλλά και αντισυλληπτικά, υπήρξαν και κάποιες που έμειναν έγκυες, γεγονός που κάνει κάποιους ειδικούς να υποψιάζονται ότι το Ozempic και το Wegovy μπορούν να παρεμβαίνουν στην αντισύλληψη, επηρεάζοντας την αποτελεσματικότητα των αντισυλληπτικών χαπιών.
Σύμφωνα με τον καθηγητή Στίβεν Ο’Ράχιλι, διευθυντή του Ινστιτούτου Μεταβολικής Επιστήμης Wellcome-MRC, το ερώτημα κατά πόσον τα φάρμακα αγωνιστών του υποδοχέα GLP-1 μπορούν να επηρεάσουν την αποτελεσματικότητα των αντισυλληπτικών χαπιών είναι, για την ώρα, σε μεγάλο βαθμό αναπάντητο.
«Οι άνθρωποι που λαμβάνουν αυτά τα φάρμακα ενδέχεται να παρουσιάσουν γαστρεντερικές παρενέργειες, όπως διάρροια, οπότε δεν είναι απίθανο ορισμένες γυναίκες να διαπιστώσουν ότι το αντισυλληπτικό τους χάπι, τουλάχιστον κατά διαστήματα, δεν απορροφάται τόσο αποτελεσματικά όσο προηγουμένως» δήλωσε, ενώ συμπλήρωσε πως «μια ρεαλιστική απάντηση σε αυτή την κατάσταση θα μπορούσε να είναι η εικασία πως για τις γυναίκες που παίρνουν το χάπι και επιθυμούν να αποφύγουν την εγκυμοσύνη θα μπορούσαν να θεωρούν ότι διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο εγκυμοσύνης όσο παρουσιάζουν ενεργή απώλεια βάρους με τους αγωνιστές του GLP-1. Και θα πρέπει να χρησιμοποιούν επιπλέον μέτρα, όπως αντισυλληπτικές μεθόδους φραγμού, έως ότου σταθεροποιηθεί το βάρος τους – εξέλιξη μετά την οποία η αποτελεσματικότητα της αντισύλληψης ενδέχεται να επανέλθει στο φυσιολογικό».
