Εικόνες που σοκάρουν κατέγραψε η «Espresso» στο οδοιπορικό για τους νέους αστέγους της πόλης.
Σε ένα συγκλονιστικό οδοιπορικό στους δρόμους της Αθήνας και του Πειραιά συναντήσαμε τους «άθλιους» της μνημονιακής εποχής. Οταν η μεγαλούπολη ησυχάζει, οι νεοάστεγοι πιάνουν τα απάνεμα «πόστα», προσπαθώντας να επιβιώσουν μία ακόμη νύχτα. Η «Espresso» βρέθηκε για λίγες ώρες μαζί με τους Γιατρούς του Κόσμου δίπλα σε εκείνους που από τη μια μέρα στην άλλη βρέθηκαν χωρίς εστία, χωρίς μοίρα, χωρίς προοπτική, αλλά όχι και χωρίς ελπίδα. Ακούσαμε τις ιστορίες τους και διαπιστώσαμε πως στη θέση τους θα μπορούσε να είναι οποιοσδήποτε από μας… «Ενώ δούλευα, είχα ένα ατύχημα. Εκοψα άσχημα το χέρι μου και χρειάστηκε να υποβληθώ σε πολλά χειρουργεία. Ολες μου οι οικονομίες πήγαν στους γιατρούς. Δεν μπόρεσα να αντεπεξέλθω στις υπόλοιπες οικονομικές υποχρεώσεις μου κι έτσι εδώ κι έναν χρόνο ζω στον δρόμο». Η Αγγελική, μαζεμένη κουβάρι από το κρύο, διηγείται χαμηλόφωνα, με πρωτοφανή ηρεμία, την ιστορία της. Μια κακή στιγμή άλλαξε τα δεδομένα, εντάσσοντας το όνομά της στη μεγάλη λίστα των ανθρώπων που ανήκουν πλέον στη «νέα τάξη» αστέγων, σε αυτούς που όλοι αποκαλούν «νεοάστεγοι». Κάθε Τρίτη και Πέμπτη απόγευμα οι εθελοντές του οργανισμού Γιατροί του Κόσμου συγκεντρώνονται έξω από τα κεντρικά γραφεία στην Ομόνοια, όπου λειτουργεί και το πολυ-ιατρείο τους. Από εκεί φορτώνουν στο βανάκι υπνόσακους, φαγητό, ρούχα και φάρμακα προκειμένου να τα μοιράσουν στους νεοάστεγους.
«Σήμερα θα πάμε στον Πειραιά και μετά θα επιστρέψουμε στο κέντρο» μας εξηγεί η νεαρή κοινωνική λειτουργός Νάνσυ Ρετινιώτη, η οποία μαζί με τον γιατρό Γιώργο Νεοχωρίτη ηγείται της αποστολής και τονίζει: «Εχουμε δεχτεί μια κλήση για ένα ζευγάρι που ζει μέσα σε ένα παλιό αυτοκίνητο. Θα περάσουμε από εκεί πρώτα. Η διεύθυνση που μας έδωσαν είναι κάπου στο Μοσχάτο». Μετά από μερικούς κύκλους στα τετράγωνα εντοπίσαμε το αυτοκίνητο μέσα στο οποίο καθόταν κουλουριασμένη μια συμπαθητική κυρία, γύρω στα εξήντα. Οι εθελοντές την πλησιάζουν με ιδιαίτερη ευαισθησία προκειμένου να μάθουν αν χρειάζεται κάτι: «Είστε καλά; Θέλετε κουβέρτες; Φαγητό;» ρωτάει ο Φάνης που είναι νοσοκόμος-εθελοντής και η ταλαιπωρημένη γυναίκα, γνέφοντας αρνητικά ξετυλίγει το κουβάρι της ιστορίας της: «Ο άντρας μου ήταν οδηγός στα υπεραστικά λεωφορεία. Μέχρι να δούμε τι θα γίνει με τη σύνταξη θα είμαστε έτσι. Τα παιδιά μας ζουν στο εξωτερικό. Είμαστε καλά. Τον περιμένω… Εχει πάει να βρει φαγητό». Το θερμόμετρο δείχνει 4 βαθμούς Κελσίου και το κρύο διαπερνά το κόκαλο. Μέσα στο παλιό πράσινο αυτοκίνητο διακρίνονται οι μπόγοι που έχει μαζέψει τακτικά η γυναίκα και πάνω στο ταμπλό του αυτοκινήτου είναι παρατεταγμένα μερικά πορτοκάλια. Οπως μας είπε, εκείνη και ο σύζυγός της τρέφονται κυρίως από τα συσσίτια της Εκκλησίας: «Σας ευχαριστώ για τον ενδιαφέρον. Θα τα καταφέρουμε με τον άντρα μου’ μας λέει και μας χαρίζει ένα γλυκό χαμόγελο που μας αποστομώνει.
Στον Πειραιά
Το βανάκι με τους εθελοντές των Γιατρών του Κόσμου ξεκινά με προορισμό το λιμάνι του Πειραιά. «Πολλοί μαζεύονται εκεί και περιμένουν. Οι ιστορίες που ακούς είναι συγκλονιστικές. Πολλές φορές η πραγματικότητα ξεπερνά και την πιο ζωηρή φαντασία» εξηγεί η κοινωνική λειτουργός και περιγράφει: «Συναντάμε πολύ συχνά περιπτώσεις ανθρώπων που δούλευαν σε νησιά, έχουν χάσει τη δουλειά τους και βρίσκονται σε νέα αναζήτηση, ή εμπόρων που έκλεισαν τις επιχειρήσεις τους, έχασαν τα πάντα κι έμειναν στον δρόμο». Ο Χρήστος, 36 χρόνων, πρώην οδηγός νταλίκας, είναι άστεγος εδώ και δύο χρόνια, αφού η εταιρεία όπου εργαζόταν έκλεισε. Τα προβλήματα διογκώνονταν και η σύζυγός του -πρώην πλέον- τον πέταξε έξω από το σπίτι: «Κατάγομαι από τη Χίο, αλλά δεν θέλω να γυρίσω πίσω. Είναι ντροπή. Είμαι άστεγος εδώ και δύο χρόνια. Βρίσκω περιστασιακές δουλειές, αλλά μέχρι εκεί… Ελπίζω να βρω σύντομα μια δουλειά για να χτίσω τη ζωή μου από την αρχή». Εκεί συναντάμε και την Αγγελική που ήρθε από την Κεφαλλονιά στην Αθήνα πριν από δέκα χρόνια για να εργαστεί σε αλυσίδα ταχυφαγείων: «Είχα το σπίτι μου, τη δουλειά μου. Οι γονείς μου ζούσαν στο νησί, αλλά τους έχασα ξαφνικά. Αυτά συμβαίνουν…» λέει με χαρακτηριστική ψυχραιμία. Ο Τάκης, πρώην ναυτικός, έμεινε ξαφνικά χωρίς δουλειά και σπίτι: «Δεν είχα χρήματα για να πληρώσω τα ενοίκια. Δουλειά είναι πολύ δύσκολο να βρεις κι έτσι κατέληξα να ζητάω σήμερα μια καθαρή ζεστή κουβέρτα για να ζεσταθώ. Ευτυχώς υπάρχουν οι ξενώνες όπου κάνουμε ένα μπάνιο, βρίσκουμε ένα ζεστό πιάτο φαΐ, αλλά έως πότε; Θέλω να δουλέψω».
Κλαίνε από το κρύο
Δυστυχώς, τα στοιχεία που έχουν στη διάθεσή τους οι ΜΚΟ δεν είναι ευχάριστα, αφού μόνο στον Πειραιά 50.000 ακίνητα θα βγουν σε πλειστηριασμούς, από τα οποία 20.000 αφορούν πρώτες κατοικίες, γεγονός που θα δημιουργήσει άλλο ένα κύμα νεοαστέγων στην πόλη. «Κάθε φορά που βγαίνουμε στον δρόμο έχουμε να αντιμετωπίσουμε περιστατικά με ανθρώπους που παθαίνουν κρυοπαγήματα, πάσχουν από δερματοπάθειες, έχουν αναπνευστικά προβλήματα. Οι συνθήκες είναι δύσκολες» λέει ο γιατρός Γιώργος Νεοχωρίτης και περιγράφει: «Κλαίνε από το κρύο. Μας ζητάνε παυσίπονα για να κοιμηθούν!»
Οι έξι στους δέκα έμειναν χωρίς στέγη τα τελευταία δύο χρόνια!
Αν και το φαινόμενο εξαπλώνεται, οι μελέτες για τους νεοάστεγους είναι σχεδόν ανύπαρκτες. Μοναδική εξαίρεση είναι η έρευνα που πραγματοποίησε η μη κυβερνητική οργάνωση «Κλίμακα», η οποία διεξήχθη από τον Σεπτέμβριο του 2011 έως τον Φεβρουάριο του 2012. Σύμφωνα με τα στοιχεία, σε δείγμα 214 αστέγων, το 64,8% είναι άστεγοι για λιγότερο από δύο χρόνια, περίοδος που ταυτίζεται με την έναρξη της κρίσης. Σε ποσοστό 89,7% είναι Ελληνες και το 82,2% είναι άνδρες, ενώ έξι στους δέκα έχουν ηλικία μεταξύ 41-55 ετών και σχεδόν τρεις στους δέκα είναι μεταξύ 26-40 ετών. Ενας στους πέντε έχει ανώτερο ή ανώτατο μορφωτικό επίπεδο και 40% έχει τελειώσει το Λύκειο. Το 24,8% εργαζόταν σε τεχνικά επαγγέλματα ή/και στον κατασκευαστικό τομέα, κλάδοι που επλήγησαν από την οικονομική κρίση, 22% ήταν ιδιωτικοί υπάλληλοι, 18% ελεύθεροι επαγγελματίες και 16% εργάζονταν στον τουριστικό τομέα. Οι περισσότεροι από τους μισούς κινούνται στο ιστορικό κέντρο της Αθήνας και πολλοί στον Πειραιά. Σε ποσοστό 29,8% θεωρούν ότι βρίσκονται εκτός στέγης λόγω οικονομικών προβλημάτων, ενώ 17,3% λόγω ανεργίας. Ακολουθούν -με το ίδιο ποσοστό- εκείνοι που δηλώνουν «ανεπαρκή οικογενειακή στήριξη». Σε ποσοστό 79,8% πιστεύουν ότι μπορούν να αλλάξουν την κατάστασή τους, ενώ σε ερώτηση σχετικά με το τι πιστεύουν ότι πρέπει να γίνει για να μη βρίσκονται οι άνθρωποι εκτός στέγης, σε ποσοστό 71,7% απαντούν ότι θα πρέπει να υπάρξει κρατική πρόληψη και βοήθεια.
