Ο Βαγγέλης Παπαθανασίου, που «έφυγε» για πάντα στις 17 Μαΐου, στο Παρίσι, έπειτα από μια μακρά περίοδο διασωλήνωσης (ήταν πάντα «περίεργος» και με εμμονές σε μερικά θέματα), υπήρξε ένας από τους κορυφαίους συνθέτες της εποχής μας.
Ευτυχής που τον γνώρισα και είναι μεγάλη η λύπη για την απώλειά του, σε μια εποχή που ο κόσμος χρειάζεται τέτοιους ανθρώπους. Είναι βέβαιο ότι σε μερικά χρόνια ο Vangelis που γεννήθηκε το 1943 θα διδάσκεται στα κονσερβατουάρ όλου του κόσμου και η «Μυθωδία» του θα ακούγεται στους αιώνες…
Όσοι τον γνωρίσαμε από τότε, τη δεκαετία του ’60, ως πιανίστα και οργανίστα των Forminx, του πρώτου και καλύτερου ελληνικού ποπ-ροκ συγκροτήματος, είχαμε αντιληφθεί ότι «κάτι συνέβαινε» εκεί, στα πλήκτρα του Hammond B3, που χάιδευε με τα μακριά λευκά του δάχτυλα ο γιος του καθηγητή του Εθνικού Ωδείου του Βόλου.
Οι Forminx ξεκίνησαν με κάτι απλοϊκά «δωδεκάμετρα», αλλά στη συνέχεια άρχισε να φαίνεται το συνθετικό ταλέντο του Βαγγέλη. Και ήταν εκείνος που το 1966 έδωσε το «εναρκτήριο λάκτισμα» για τη διάλυση του συγκροτήματος, καθώς καταλάβαινε ότι «η Ελλάδα ήταν μικρή»…
Με τον Ντέμη Ρούσσο, τον ταλαντούχο εκείνο Ελληνα Αιγυπτιώτη με τη σπουδαία περίεργη φωνή, και τον σπουδαίο ντράμερ Λουκά Σιδερά ο Βαγγέλης έφυγε για το Λονδίνο. Κι εκεί δούλεψε η θεά Τύχη. Για κάποιους λόγους το τρίο δεν μπόρεσε να μπει στην Αγγλία και κατέληξε στο Παρίσι. Εκεί αντάμωσαν με τον Αργύρη (Σίλβερ) Κουλούρη, έφτιαξαν τους Aphrodite’s Child και σε λίγο κυκλοφορούσε το «Rain and Tears», ένα τραγούδι χτισμένο πάνω στον προκλασικό «Κανόνα» του Πάχελμπελ.
Θες η μεγαλοφυΐα του Βαγγέλη, θες η εξωκοσμική φωνή του Ντέμη, το κυκλικό κομμάτι γίνεται παγκόσμια επιτυχία και το γκρουπ μπαίνει στα τοπ όλης της Γης. Ακολουθεί μια σειρά από σινγκλ και το κορυφαίο άλμπουμ «666», με τη συμμετοχή της Ειρήνης Παπά. Κι αυτό, όμως, το ταξίδι δεν μπορεί να καλύψει τις φιλοδοξίες και τη δυναμική του Βαγγέλη.
Οι Aphrodite’s Child διαλύονται όπως οι Forminx, στο απόγειο της επιτυχίας τους, ο Ντέμης γίνεται παγκόσμιος σταρ ως «ο χοντρός με την ψιλή φωνή», γεμίζει στάδια σε πέντε ηπείρους και ο Vangelis αρχίζει να γράφει, αξιοποιώντας τις δυνατότητες που δίνουν πλέον τα σινθεσάιζερ, στα οποία αποδεικνύεται μοναδικός!
Ο ηλεκτρονικός ήχος ερεθίζει τα κύτταρα του μουσικού εγκεφάλου του και στο βινίλιο ξεδιπλώνονται αριστουργήματα. Ο Ρικ Γουέικμαν και ο Γιον Λορντ υποκλίνονται στο ταλέντο του και ο Βαγγέλης γράφει μουσική για ταινίες, αφήνοντας ανεξίτηλη τη σφραγίδα του! Το Οσκαρ για το «Chariots of fire» είναι μια μικρή παρένθεση.
Η μουσική για το «Blade Runner» γίνεται συλλεκτική, το «1492» τον καθιερώνει και ο Βαγγέλης γράφει! Περνάει τις ώρες του στο στούντιο, αρχίζει να γίνεται «παράξενος» για τους άλλους, που δεν μπορούν να βαδίσουν με τα δικά του «χούγια» και να μπουν στα μονοπάτια που εκείνος μόνο «βλέπει».
Κι έρχεται η «Μυθωδία», το αριστούργημά του, που παίχτηκε στον χώρο των Στύλων του Ολυμπίου Διός και μας άφησε άφωνους, και την οποία επέλεξε η NASA ως επίσημη μουσική για την αποστολή Διαστημικού Σταθμού στον Αρη, δίνοντάς του τον τίτλο «2001 Οδύσσεια στον Αρη»! Ας πάρουμε τη μουσική του ζωή χρονολογικά…
1964: Οι Forminx με τους Τάσο Παπασταμάτη, Κώστα Σκόκο, Βασίλη Μπακόπουλο και Σωτήρη Αρνή. Τεράστια επιτυχία: «Jeronimo Yanka».
1968: Οι Aphrodite’s Child. Μεγαλύτερη επιτυχία το άλμπουμ «666».
Δεκαετία ’70: Λονδίνο. Φτιάχνει τα δικά του στούντιο και εκδίδει τα άλμπουμ «Albedo 0.39», «Spiral», «Heaven & Hell», «China», «Beaubourg» και «See you later».
Δεκαετία ’80: Γράφει τον εκπληκτικό ελληνικό δίσκο «Ωδές», με την Ειρήνη Παπά. Επίσης τη μουσική για τη θεατρική παράσταση «Ηλέκτρα» του Μιχάλη Κακογιάννη στο αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου και μουσική για ντοκιμαντέρ του Κουστό.
1982: Οσκαρ για τους «Δρόμους της Φωτιάς». Μουσική για το «Βlade Runner» του Ρίντλεϊ Σκοτ, τον «Αγνοούμενο» του Κώστα Γαβρά και το «Αntarctica» του Κoreyoshi Κurahara.
1990: Το soundtrack στο θρίλερ του Πολάνσκι «Βitter Μοοn», το soundtrack στην ταινία «Conquest οf Ρaradise» του Ρίντλεϊ Σκοτ για τον Χριστόφορο Κολόμβο.
1995: Τίθεται επικεφαλής εκστρατείας για να αγοράσει η Ελλάδα το έργο του Ελ Γκρέκο «St. Ρeter». Καθένα από τα 3.000 αντίτυπα της περιορισμένης έκδοσης του έργου του «Α Tribute tο Εl Greco» πουλήθηκε αποκλειστικά, μέσω της Εθνικής Πινακοθήκης, σαν αντικείμενο τέχνης. Χάρη στα έσοδα από την πώληση αυτή και τις δωρεές που εισέρευσαν απ’ όλη τη χώρα, ο «St. Ρeter» του ΕΙ Greco βρήκε ένα μόνιμο σπίτι στην Ελλάδα.
2014: Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος πρότεινε στον Ελληνα μουσικοσυνθέτη να συνθέσει τη μουσική για την πρώτη ιστορική προσεδάφιση σε κομήτη. Εκείνος ανταποκρινόμενος συνέθεσε μια μουσική τριλογία: «Αφιξη», «Το ταξίδι του Φιλέα» και «Το βαλς της Ροζέτα», η οποία παρουσιάστηκε μετά την επιτυχημένη προσεδάφιση του σκάφους «Ροζέτα» στον κομήτη 67P.
2018: Γράφει τη μουσική για την εναπόθεση της τέφρας του μεγάλου επιστήμονα και στοχαστή Στίβεν Χόκινγκ τον Ιούνιο του 2018. Το κομμάτι μεταδόθηκε, μέσω της Ευρωπαϊκής Διαστημικής Υπηρεσίας, στο Διάστημα προς την κατεύθυνση της πλησιέστερης μαύρης τρύπας 1Α 0620-00 ως φόρος τιμής στο έργο και στην προσφορά του μεγάλου επιστήμονα.
Ο Βαγγέλης μιλώντας στον Γιώργο Λιάνη είχε πει για την Ελλάδα: «Ζω κοντά στην ιδέα της Ελλάδας, αλλά μακράν της μίζερης ελληνικής πραγματικότητας. Η Ελλάδα στα μάτια μου δεν είναι το τσίρκο όπου διαδραματίζονται θεατρικές θηριομαχίες… Δεν είναι ο αγώνας για τον θρόνο, το κηδεμόνευμα προσώπων και πραγμάτων. Είναι μια πνευματική υπόθεση ερήμην του αλληλοσπαραγμού των κηδεμόνων της».
Ως φόρο τιμής στη μουσική του προσφορά αλλά και στην αγάπη του για το Διάστημα, το Minor Planet Center της Διεθνούς Αστρονομικής Ενωσης το 1995 έδωσε το όνομα του Βαγγέλη Παπαθανασίου στον Αστεροειδή της Κύριας Ζώνης 6354, που πλέον ονομάζεται «6354 Vangelis».
