❱❱ Ο θρύλος του ηπειρώτικου Πετρολούκας Χαλκιάς μιλάει για την παιδική ηλικία του, τον γάμο του και το κλαρίνο
❱❱ Η γνωριμία του στις ΗΠΑ με τους Μπένι Γκούντμαν και Λούις Αρμστρονγκ και η επιταγή των 1.000 δολαρίων
Παίζει κλαρίνο 72 χρόνια, ενώ, χωρίς να το ξέρει, με τρεις νότες ενέπνευσε την παγκόσμια επιτυχία «That’s the way I like it» των KC and the Sunshine Band. Ο Πετρολούκας Χαλκιάς, που έχει βάλει τη σφραγίδα του στο ηπειρώτικο τραγούδι, συναντά την ερχόμενη Παρασκευή στο Θέατρο Βράχων τον Γκόραν Μπρέγκοβιτς και μιλάει στην «Espresso» για -τι άλλο;- το κλαρίνο!
Από την
ΕΛΙΣΣΑΒΕΤ ΚΥΡΙΤΣΗ
Πώς ήταν τα παιδικά σας χρόνια;
Γεννήθηκα το 1934 στο Δελβινάκι, έξω από τα Γιάννενα, και έζησα δύσκολες καταστάσεις. Το ’40 άρχισε ο πόλεμος και, όταν πέρασαν οι Ιταλοί από τις περιοχές μας, από την Αλβανία, έβλεπα παντού σκοτωμένους, παιδάκι ήμουν. Εβλεπα κάτι «φτερωτές» χειροβομβίδες και τις νόμιζα για παιχνίδια. Τις μάζευα στην ποδίτσα μου και με είδε η γιαγιά μου. «Τι είναι αυτά τα πράγματα;» είπε. Τρόμαξε! Μου έβγαλε την ποδιά κι έτσι γλίτωσα. Το ’60 πήγα στην Αμερική και κάθισα 20 χρόνια.
Πότε αρχίσατε να παίζετε κλαρίνο;
Οταν ήμουν 10 ετών. Ο πατέρας μου, τον οποίο σεβόμουν, δεν ήθελε να ασχοληθώ. Τον είχε βραβεύσει ο Ρέιγκαν στην Αμερική, γιατί ήταν το καλύτερο κλαρίνο των Βαλκανίων. Ερχόταν στην Αθήνα και γύριζε το καλοκαίρι στο χωριό. Φεύγοντας κάποια στιγμή, μου είπε πως θα με έβαζε σε ένα συνεργείο στα Γιάννενα για να γίνω μηχανικός. Τι να έλεγα εγώ; Δεν ήθελα, αλλά ντρεπόμουν να ζητήσω κάτι άλλο. Κάθισα μια βδομάδα, μέχρι που έφυγε εκείνος για Αθήνα κι εγώ γύρισα στο χωριό. Με είδε η μάνα μου, μου είπε πως θα θυμώσει ο πατέρας. «Δεν μπορώ, ρε μάνα, εκεί. Εγώ θέλω να παίξω κλαρίνο» της απάντησα. Εκοψα, λοιπόν, ένα ξύλο, έκανα τρύπες μ’ ένα σίδερο, πήρα κι ένα στόμιο του πατέρα, το έδεσα με κλωστή, αυτοσχέδιο, κι άρχισα να παίζω.
Και πώς το έμαθε;
Γινόταν ο χορός του Δελβινακίου στην Αθήνα, είχαν μάθει ότι παίζω και με πήραν τηλέφωνο. Δεν ήξερα, όμως, ότι ήταν κι ο πατέρας μου εκεί! Φτάνοντας, με κάλεσαν στη Ραδιοφωνία, που διαφήμιζε «το παιδί-φαινόμενο». Εκείνη την ώρα ο πατέρας μου ήταν σ’ ένα καφενείο. Ακουσε στο ραδιόφωνο «Ο Πέτρος Χαλκιάς θα παίξει στον χορό του Δελβινακίου» κι έμεινε άναυδος. Αναρωτήθηκε ποιος είναι αυτός ο Πέτρος ο Χαλκιάς! Πήρε ταξί και ήρθε στη Ραδιοφωνία, περίμενε απέξω. Μόλις βγήκα και τον είδα, μου κόπηκαν τα γόνατα. «Θα σου πω κάτι: Αν γίνεις μικροκλαρινάκι, την κατάρα μου να ‘χεις, αλλά αν ανέβεις ψηλά, να σου δώσει ο Θεός χρόνια, να περάσεις τα 100».
Προτού φύγετε για Αμερική παντρευτήκατε;
Ναι, στον γάμο ήρθαν τα έξι καλύτερα κλαρίνα της χώρας. Η γυναίκα μου είναι κι αυτή από μουσική οικογένεια. Σε πρόποση, τότε, είπα: «Πίνω το πρώτο στην πρώτη μου αγάπη». Παρεξηγήθηκε ο πεθερός μου, πήγε να γίνει φασαρία. «Δεν τελείωσα τη φράση, η πρώτη μου αγάπη είναι το κλαρίνο» είπα. Η γυναίκα μου το ήξερε πως ήταν δεύτερη!
Διαβάστε παρακάτω τη συνέχεια:
Πώς αποφασίσατε να πάτε στην Αμερική;
Είχα βγάλει κάποια τραγούδια εδώ με τον Καβακόπουλο, τα άκουσαν άνθρωποι της PC Company και ήθελαν να βγάλουμε δίσκο. «Θα σου πληρώσουμε το εισιτήριο με επιστροφή, το ξενοδοχείο, θα πληρωθείς κι εσύ» μου είπαν. Κι έτσι πήγα! Εκείνη την εποχή όλα τα καλά κλαρίνα δούλευαν στην Αμερική. Πήγα στο Μανχάταν. Ολοι οι μουσικοί δούλευαν σε ελληνικά κέντρα, εμένα η μοίρα μου με έστειλε σε ένα αραβοτουρκικό. Δεν ήξερα να παίζω ούτε για τις χορεύτριες ούτε για να συνοδεύω την Τουρκάλα τραγουδίστρια ούτε την Αράβισσα. Μου έδωσαν, λοιπόν, μια κασέτα και μου είπαν μέσα σε μια βδομάδα να μάθω 20 τραγούδια, αραβικά, γιουγκοσλαβικά, τουρκικά, κάτι φύσει αδύνατο! Τότε είχαν βγει κάτι μαγνητόφωνα, πατούσες ένα κουμπί και γύριζε πίσω η ταινία κι έπαιζε ξανά το ίδιο τραγούδι. Κοιμόμουν, δίπλα είχα το κλαρίνο κι έβαζα το μαγνητόφωνο, γύριζε αυτό, έπαιζε το ένα κομμάτι, μετά το άλλο. Μ’ έπαιρνε ο ύπνος κι ονειρευόμουν ότι τα έπαιζα! Οταν ξυπνούσα, δε, έπαιρνα το κλαρίνο κι έπαιζα τα κομμάτια. Πήγα, λοιπόν, στο μαγαζί κι έπαιξα 20 τραγούδια από διαφορετικά κράτη, με ιδιαίτερο χρώμα, κι όλοι απόρησαν. Ηρθε ένας Ελληνας ψυχολόγος και μου είπε: «Για πες, τι έκανες, πώς κατάφερες να παίξεις τόσα τραγούδια με διαφορετικά “χρώματα”;» Του είπα ότι τα έμαθα στον ύπνο. «Α, εμείς είμαστε ακόμα στα σπάργανα της υπνοπαιδείας. Μην το ξανακάνεις» μου είπε και τον ρώτησα γιατί. «Γιατί τη στιγμή που είσαι εκεί αφοσιωμένος, μπορεί να πάθει κάτι η κασέτα και να πάθεις συγκοπή». Από τότε δεν το ξανάκανα.
Και η… συμμετοχή σας στο «That’s the way I like it» πώς προέκυψε;
Σε μια συνέλευση του σωματείου μουσικών, όπου ανήκα, έπαιξα μπροστά σε 1.200 άτομα. Εγινε χαμός! Ηρθε ένας συνθέτης με το πεντάγραμμο στα χέρια και μου είπε: «Κύριε Χαλκιά, αν το πρώτο απ’ αυτά που έπαιξες το βάλω τελευταίο και το τελευταίο πρώτο, γίνεται αμερικανική τζαζ. Μήπως τα πήρατε από εμάς αυτά;» Τον κοιτάζω και του λέω: «Είναι δυνατόν ποτέ ο πατέρας να κλέψει από το παιδί του;» Αλλο χειροκρότημα εκεί! «Εχεις δίκιο, I’ m sorry», μου λέει, «παίξε μου κάτι». Αρχίζω κι εγώ να παίζω έναν ρυθμό για να τον… ειρωνευτώ, αλλά αυτός το σημείωσε κι έπιασε κι έφτιαξε το «That’s the way I like it», το παγκόσμιο σουξέ!
Επρεπε να διεκδικήσετε δικαιώματα!
Κάθισε να δεις τι έκανε αυτός! Οταν βγήκε το τραγούδι, ήρθε και με βρήκε. «Κύριε Χαλκιά, αυτό που μου έδειξες, τις τρεις νότες που μου έδωσες, έγινε το μεγαλύτερο σουξέ στον πλανήτη». Εβγαλε ένα μπλοκ κι έγραψε μια επιταγή 1.000 δολαρίων. Τον ευχαρίστησα κι αυτό ήταν. Βέβαια, αυτό δεν ήταν από τα κορυφαία που έζησα. Ο Μπένι Γκούντμαν και ο Λούις Αρμστρονγκ ήρθαν στο μαγαζί για να δουν ποιος είμαι. Εγώ δεν τους ήξερα. Ζήτησαν να πάω στο τραπέζι τους. «Δεν τον είδαμε να έχει το αναλόγιο μπροστά, έπαιζε δυο ώρες απέξω;» ρώτησαν τον σερβιτόρο μεταφραστή. «Εμείς είμαστε πρακτικοί, δεν γράφουμε, δεν διαβάζουμε, στην παραδοσιακή μουσική παίζουμε απέξω» απάντησα. «Δεν πήγες στο σχολείο;» ρώτησε ο Γκούντμαν. «Γεννήθηκα το ’34, το ’40 άρχισε ο πόλεμος, μέχρι το ’48 -με τον εμφύλιο μαζί- πότε να πήγαινα;»
Και πώς αποφασίσατε να γυρίσετε στην Ελλάδα;
Η αμερικανική κυβέρνηση μου έστειλε χαρτί προτείνοντας να επιδοτήσουν ένα σχολείο όπου θα δίδασκα στα Αμερικανάκια τη μουσική που παίζω. Πήγα στον πρέσβη και τον ενημέρωσα κι εκείνος μου απάντησε να μην το κάνω, γιατί από κάτι τέτοια λάθη η Ελλάδα έχει χάσει πολλά πράγματα. «Απάντησέ τους ότι δεν ευκαιρείς τώρα, αργότερα» μου είπε. Ετσι κι έγινε. Πέρασε ο καιρός και είπα να φύγω. Στο αεροδρόμιο είχαν στείλει τηλεοπτικό συνεργείο για να κάνουν αφιέρωμα, να δουν τα πανηγύρια, το σπίτι όπου μεγάλωσα. Και το έκαναν.
Βλέπετε καινούργια γενιά στο ηπειρώτικο;
Τα εγγόνια μου είναι ταγμένα στην παράδοση. Ο Πέτρος κι ο Νίκος του γιου μου, του Χαράλαμπου, κι ο Θοδωρής της κόρης μου της Ολυμπίας.
Πώς βλέπετε τη σημερινή κατάσταση;
Δεν είναι πια οι δουλειές και τα πανηγύρια όπως ήταν τότε. Ο κόσμος δεν έχει λεφτά. Τώρα ο καθένας κοιτάζει την οικογένειά του, τα έξοδά του και μετά το γλέντι. Ερχονται, πίνουν ένα αναψυκτικό, αυτό.
