Ο Σταύρος Ξαρχάκος, η Μαρία Ναυπλιώτου, ο Γιώργος Γεροντιδάκης με τη Ντορέττα Παπαδημητρίου και ο αξέχαστος Φρέντυ Γερμανός συνέθεσαν, μεταξύ άλλων σπουδαίων προσωπικοτήτων, το παζλ του φετινού 2ου Φεστιβάλ Σαπφούς, το οποίο διοργάνωσε με επιτυχία η Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου στην πανέμορφη Λέσβο.
- Από τον Ηλία Μαραβέγια
Η ποίηση, η μουσική, η δημοσιογραφία και η συγγραφή ενώθηκαν σε μια γιορτή πολιτισμού και ψυχικής ανάτασης που διήρκεσε τρεις ημέρες, φέρνοντας σε πρώτο πλάνο το νησί με τα πυκνά δάση, τα ψηλά βουνά, τα γεωλογικά πάρκα, τις ιαματικές πηγές, τους σπάνιους υδροβιότοπους, τις μοναδικές παραλίες και βέβαια το ούζο, το λαδοτύρι, τις σαρδέλες, αλλά και τους περίφημους γκιουζλεμέδες, όπως αποκαλούν τις ντόπιες τυρόπιτες.
Τόπος με μακρά ιστορία και πλούσιο πολιτιστικό παρελθόν, όπως αυτό αποτυπώνεται μέσα από τους αρχαιολογικούς του χώρους, τα μουσεία και την αρχιτεκτονική κληρονομιά του με τα πετρόχτιστα σπίτια και τα στενά καλντερίμια, η Λέσβος (ή Μυτιλήνη) αποτελεί γενέτειρα σημαντικών μορφών της Ιστορίας, όπως του λαϊκού ζωγράφου Θεόφιλου και των λογοτεχνών Στρατή Μυριβήλη και Ηλία Βενέζη. Και φυσικά της ποιήτριας Σαπφούς, που λειτούργησε ως πηγή έμπνευσης για τη δημιουργία του ομώνυμου φεστιβάλ, το οποίο ξεκίνησε πέρυσι με τη σφραγίδα του περιφερειάρχη βορείου Αιγαίου Κωνσταντίνου Μουτζούρη, για να συνεχιστεί φέτος με ακόμη μεγαλύτερη δυναμική, αποτελώντας πλέον θεσμό.
«Στο σινεμά»
Η «Espresso» ταξίδεψε στη Λέσβο για να παρακολουθήσει από κοντά τη διοργάνωση που είναι αφιερωμένη στη διαχρονική φωνή της λυρικής ποιήτριας, καταγράφοντας τα highlights. Η πρώτη μέρα αντήχησε με τη δύναμη της μουσικής του Σταύρου Ξαρχάκου, που χάρισε στο κοινό μια βραδιά βαθιάς συγκίνησης και υψηλής αισθητικής στον υπέροχο χώρο του Μουσείου Βρανά, με συνδιοργανωτή την εταιρία «Αρχιπέλαγος». Στον αύλειο χώρο του μουσείου, που βρίσκεται στο χωριό Παπαδός και υπήρξε ένα από τα πρώτα ατμοκίνητα εργοστάσια στο Αιγαίο (χτίστηκε το 1887 από τον Νικόλαο Βρανά, παππού του Οδυσσέα Ελύτη), οι καταξιωμένοι τραγουδιστές Δημήτρης Μπάσης και Ηρώ Σαΐα ερμήνευσαν τον κύκλο τραγουδιών του συνθέτη με τίτλο «Στο Σινεμά», έχοντας μαζί τους μια ομάδα εξαίρετων μουσικών.
Από την εν λόγω εκδήλωση δεν έλειψαν και τα απρόοπτα, με τον Σταύρο Ξαρχάκο να εκνευρίζεται για το χλιαρό χειροκρότημα του κόσμου όταν ανέβηκαν στη σκηνή οι μουσικοί της ορχήστρας του πριν από την έναρξη της συναυλίας. «Ξέρετε τι θα πει να είσαι μουσικός; Πάρα πολλά πράγματα! Και είναι ευτυχία όποιος μπορεί, όποιος αντέχει αυτή την τέχνη! Λυπάμαι!» ανέφερε με φανερή απογοήτευση στη φωνή του, αποτρέποντας με το χέρι του τους θεατές να χειροκροτήσουν ξανά, πιο δυνατά αυτή τη φορά. Στην πορεία της εκδήλωσης, ωστόσο, ο ενθουσιασμός του κοινού υπήρξε έκδηλος και το χειροκρότημα θερμό. Τόσο θερμό που ο Σταύρος Ξαρχάκος κάποια στιγμή γύρισε χαμογελώντας προς τους θεατές και μετανιωμένος (προφανώς) για τον εκνευρισμό του που είχε προηγηθεί, είπε χαρακτηριστικά: «Νερό κι αλάτι!», δηλαδή περασμένα ξεχασμένα.
Με τον… Φρέντυ
Η δεύτερη ημέρα στη Λέσβο άρχισε με ξενάγηση στις εγκαταστάσεις του ούζου «Πλωμάρι Ισιδώρου Αρβανίτου», που βρίσκονται στον Κάμπο Πλαγιάς, περίπου τέσσερα χιλιόμετρα από το ομώνυμο χωριό Πλωμάρι. Εκεί, ο… ίδιος ο Ισίδωρος Αρβανίτης (!) μας «αφηγήθηκε» μέσα από μια smart οθόνη προβολής τόσο την ιστορία όσο και τα επιτεύγματα της εταιρίας, ενώ αμέσως μετά επισκεφθήκαμε το αποστακτήριο που συνδυάζει την παραδοσιακή μέθοδο διπλής απόσταξης του ούζου μέσα από τους κλασικούς αποστακτήρες με ό,τι πιο σύγχρονο υπάρχει στις μεθόδους παραγωγής και εμφιάλωσης. Φεύγοντας από τον «κόσμο του ούζου» μεταφερθήκαμε στο resort Porto Plomari, σε πολύ κοντινή απόσταση, όπου γίναμε μάρτυρες της υπογραφής της Διακήρυξης της Κέρκυρας, ενός οράματος βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης για τα νησιά. Η Διακήρυξη της Κέρκυρας υπεγράφη ανάμεσα στους περιφερειάρχες Βορείου Αιγαίου Κωνσταντίνο Μουτζούρη, Νοτίου Αιγαίου Γιώργο Χατζημάρκο και Ιονίων Νήσων Ιωάννη Τρεπεκλή, ενώ το «παρών» στη σημαντική αυτή στιγμή έδωσε και ο περιφερειάρχης Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης Χριστόδουλος Τοψίδης.
Η εκδήλωση της δεύτερης μέρας του Φεστιβάλ Σαπφούς 2025 ήταν ένας πολυεπίπεδος φόρος τιμής στον λόγο, στον έντυπο, στον προφορικό, στον λογοτεχνικό. Ενα διπλό δρώμενο έλαβε χώρα στις αποθήκες Σαπλιτζά, στο Κάτω Κάστρο Μυτιλήνης. Το πρώτο μέρος ήταν αφιερωμένο στον αξέχαστο Λέσβιο συγγραφέα και δημοσιογράφο Φρέντυ Γερμανό, έναν άνθρωπο που μετέτρεψε τη δημοσιογραφία σε τέχνη. Οι δημοσιογράφοι Αρης Καβατζίκης και Μαίρη Αυγερινοπούλου παρουσίασαν τη σχετική ενότητα, με τον πρώτο να έχει επιμεληθεί επίσης τα αφιερωματικά βίντεο που παίχτηκαν (μεταξύ των οποίων και μια εξομολόγηση on camera της Ναταλίας Γερμανού για τον πατέρα της) και τη δεύτερη να μοιράζεται ιστορίες από τον Φρέντυ Γερμανό, τον οποίο είχε την τύχη να γνωρίζει προσωπικά.
Το δεύτερο μέρος της εκδήλωσης «Οταν η δημοσιογραφία συναντά τη λογοτεχνία» παρουσίασε ο δημοσιογράφος Ιορδάνης Χασαπόπουλος και ήταν αφιερωμένο σε τρεις σύγχρονους συγγραφείς δημοσιογράφους, τους Γιώργο Παπαχρήστο, Μένιο Σακελλαρόπουλο και Στρατή Μπαλάσκα. Αποτέλεσε δε μια μοναδική ευκαιρία για το κοινό να γνωρίσει τις εμπειρίες τριών καταξιωμένων δημοσιογράφων, που μετέβησαν από την αρθρογραφία στη λογοτεχνία – δύο κόσμοι που μοιράζονται την ίδια δύναμη να αφηγούνται και να επηρεάζουν τις ζωές των ανθρώπων.
Σημαντικό ρόλο και στις δύο ενότητες αυτής της εκδήλωσης είχαν οι δύο ερωτευμένοι ηθοποιοί Ντορέττα Παπαδημητρίου και Γιώργος Γεροντιδάκης. Το (σχετικά) νέο ζευγάρι της εγχώριας showbiz, που δεν κρύβει πια τη σχέση του, ταξίδεψε μαζί στη Λέσβο, δίνοντας το «παρών» σε όλα τα δρώμενα του Φεστιβάλ Σαπφούς. Στην προκειμένη περίπτωση, μάλιστα, συνεργάστηκαν κιόλας, αφού διάβασαν αποσπάσματα από τα βιβλία του Φρέντυ Γερμανού και από τα έργα των Γιώργου Παπαχρήστου, Μένιου Σακελλαρόπουλου και Στρατή Μπαλάσκα, συμμετέχοντας ενεργά και στα δύο μέρη του event, φέρνοντας άλλοτε δάκρυα και άλλοτε αληθινά χαμόγελα στο κοινό.
Ναυπλιώτου και… Σαπφώ
Την τρίτη ημέρα της διοργάνωσης επισκεφθήκαμε δύο σημεία που αποτελούν σταθμούς στην όμορφη Λέσβο. Αρχικά βρεθήκαμε στη Μονή Παμμεγίστων Ταξιαρχών Μανταμάδου, ένα από τα σημαντικότερα προσκυνήματα στην Ελλάδα, και στη συνέχεια κάναμε μια στάση στη «Μονεμβασία του βορείου Αιγαίου», όπως αποκαλούν ένα από τα ωραιότερα χωριά του νησιού, τον Μόλυβο. Εκεί, είχαμε την ευκαιρία να περιηγηθούμε στα πλακόστρωτα καλντερίμια φτάνοντας μέχρι το Κάστρο, από το οποίο η θέα είναι μαγευτική. Το ίδιο βράδυ, ο επίλογος των εκδηλώσεων του φεστιβάλ γράφτηκε από τη Μαρία Ναυπλιώτου και τον Θοδωρή Οικονόμου. Μέσα στο μυστηριακό σκηνικό του Ιερού των Μέσων (τον ίδιο χώρο που πριν από 2.500 χρόνια διεξάγονταν οι αγώνες ποίησης με τη Σαπφώ και τον Αλκαίο) ο σπουδαίος συνθέτης και η εξαιρετική ηθοποιός έντυσαν με φωνή και ψυχή τους στίχους της Σαπφούς σε πρωτότυπη μουσική του γνωστού συνθέτη, ο οποίος συνόδευσε την ηθοποιό στο πιάνο. Το performance αυτό αποτέλεσε μια μυσταγωγική στιγμή που άγγιξε βαθιά το ακροατήριο.
Σε συνδιοργάνωση με την Ενωση Φιλολόγων Λέσβου πραγματοποιήθηκε επίσης αφιέρωμα στη λυρική ποίηση με τη συμμετοχή του Regius καθηγητή Ελληνικών στο πανεπιστήμιο Cambridge Tim Whitmarsh, ενός κορυφαίου Βρετανού κλασικού φιλολόγου, ο οποίος από τον Απρίλιο του 2023 κατέχει μία από τις αρχαιότερες και πιο τιμητικές έδρες στην Ευρώπη, θεσπισμένη από τον Ερρίκο Η’ το 1540. Για τη «10η Μούσα» και την ποίησή της μίλησε επίσης η Μυτιληνιά συγγραφέας Μαρία Βρανά – Παπαλά, η οποία συμμετείχε στην πολυφωνική έκδοση «Σαπφώ, λόγος και ποίηση». Οσο για την παρουσίαση και τον συντονισμό της τελευταίας εκδήλωσης, έφερε εις πέρας με επιτυχία η επικοινωνιολόγος Κατερίνα Γκαγκάκη, η οποία γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Μυτιλήνη.
